تجارت آزاد ایران و اوراسیا و لزوم توجه به تدوین لیست منفی - موسیقی آتش

به گزارش موسیقی آتش، در مذاکرات تجاری میان کشورها برای انعقاد موافقت نامه های تجاری آزاد و ترجیحی (در سطوح دو و چندجانبه با هدف آزادسازی کامل تجاری و کاهش سراسری تعرفه های واردات)، معین لیست منفی از سوی طرف تجاری امری مرسوم است. در واقع معین لیست منفی به منظور اعطای مجوز خروج بعضی از کالاها از شمول حذف سراسری موانع تعرفه ای در چارچوب موافقت نامه های تجارت آزاد به هر یک از طرف های تجاری دیده شده است.

نگرانی طرف های تجاری از عدم توان بعضی صنایع و محصولات داخلی در رقابت با محصولات مشابه طرف مقابل تجاری و احتمال تعطیلی فراوری و از بین رفتن اشتغال آنها به ویژه صنایعی که در سال های نزدیک، سرمایه گذاری های قابل توجهی در مورد آنها صورت پذیرفته و بعلاوه حفظ توان فراوری محصولات استراتژیک به ویژه در حوزه کشاورزی و محصولات مرتبط با امنیت غذایی از دلایل مشخص لیست منفی در توافقات تجارت آزاد است.

بر این اساس کشورها پیش از اقدام به آزادسازی تجاری (حذف تعرفه های واردات) در چارچوب موافقت نامه ها، توافق می نمایند که بخشی از خطوط تعرفه ای خود را با عنوان کالاهای حساس از شمول حذف موانع تعرفه ای در قالب تجارت آزاد و یا کاهش تعرفه ها در قالب تجارت ترجیحی خارج نموده و به اصطلاح در لیست منفی قرار دهند.

موافقت نامه تجارت ترجیحی میان ایران و اتحادیه مالی اوراسیا (متشکل از کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، ارمنستان و قرقیزستان) با پوشش 360 قلم کالا از طرف ایران و 502 قلم کالا از طرف اوراسیا از آبان ماه 1398 شروع شد. طبق توافقات، دو طرف تصمیم گرفتند که طی مدت سه سال زمینه سازی های لازم برای حرکت به سمت موافقت نامه تجارت آزاد صورت گیرد. بر همین اساس با توجه به نزدیک شدن به انتها سال سوم باید طرف ها به آنالیز خطوط تعرفه ای خود و مشخص لیست منفی اقدام نمایند.

به همین علت ضروری است که با آنالیز دقیق شرایط مبادلات تجاری ایران و بعلاوه اعضای اتحادیه مالی اوراسیا اقدام به شناسایی و مشخص لیست کالاهای منفی کنیم. آنالیز های کارشناسی نشان می دهد در حال حاضر مبادلات تجاری دو طرف در قالب بیش از 5 هزار کد کالایی مختلف (در سطح شش رقمی استاندارد HS) صورت می پذیرد.

مذاکرات تجاری در جزئی ترین سطوح طبقه بندی کالایی طرف های تجاری (هشت رقمی HS) صورت می پذیرد، به طبع ضروری است لیست منفی نیز در همین سطح معرفی گردد؛ برای شناسایی لیست منفی توجه به توان صادراتی کشورهای عضو اتحادیه مالی اوراسیا و بعلاوه احتیاجهای وارداتی ایران در این کدهای کالایی بسیار اهمیت دارد.

در حال حاضر دو طرف توافق کردند که اقلام در لیست منفی نباید فراتر از 20 درصد خطوط تعرفه ای هشت رقمی کشور (شامل بیش از 8000 کدکالای مختلف) باشد. با توجه به امکان قرار گرفتن بیش از 1600 قلم کالا(در سطح کدهای هشت رقمی HS) در لیست منفی ایران، به نظر می رسد می توان با آنالیز های کارشناسی دقیق و با لحاظ مزیت های صادراتی اعضای اوراسیا به ویژه کشور روسیه، احتیاجهای وارداتی ایران و بعلاوه توان رقابتی فراوریات ایران در مقابل محصولات صادراتی اورسیا، کالاهای رقابت پذیر که احتیاج به حمایت ندارند را در لیست کالاها برای اعطای امتیازات تعرفه ای قرار داده و مابقی تا سقف حدود 1600 تا 1700 قلم کالا را نیز به عنوان لیست منفی به طرف اوراسیایی پیشنهاد دهیم.

در ارائه لیست نهایی منفی ایران ضروری است لیست منفی پیشنهادی طرف اوراسیایی نیز مورد ملاحظه و آنالیز های کارشناسی دقیق قرار گیرد.

بخش خصوص نیز باید به دقت لیست منفی پیشنهادی اوراسیا را مورد آنالیز قرار دهد تا محصولاتی که در آنها توان صادراتی بالا برای ایران به بازار اوراسیا وجود دارد، در لیست منفی آنها قرار نگرفته باشد و با آزادسازی موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای اوراسیا بر واردات این اقلام از ایران، توان صادراتی و فرصت های دسترسی ایران به بازار آن کشورها افزایش یابد.

به طبع در مقابل ایران هم باید در اعطای امتیازات تعرفه ای و قرار دادن اقلام کالایی خود در لیست منفی به گونه ای عمل کند که امکان دریافت امتیاز از طرف اوراسیایی را از خود سلب نکند. از این رو به مذاکرات نمایندگان پیشنهاد می گردد در مراحل پیشرفت کار، بخش خصوصی را در جریان تصمیمات قرار دهند تا با مشورت و آنالیز های دقیق تر در سطح کالاها بتوانیم منافع تجاری کشور را تقویت کنیم.